Den Haag – Op verzoek van de politie en het Openbaar Ministerie (OM) zijn vier Poolse webshops uit de lucht gehaald die illegaal vuurwerk verkochten. Via de webshops zijn de afgelopen jaren vele duizenden pakketten met levensgevaarlijk vuurwerk naar Nederland verstuurd. De afgelopen weken zijn honderden pakketten bij de kopers in beslag genomen.
Toenemende handel
Politie en OM zien de afgelopen jaren een toenemende handel van zwaar, illegaal vuurwerk via internet. De webshops uit Polen bieden het vuurwerk te koop aan, waarna het via postpakketten naar Nederland en andere Europese landen wordt verstuurd. Het gaat om professioneel vuurwerk, dat particulieren niet mogen bezitten of afsteken.
‘Het transport van het vuurwerk brengt grote risico’s met zich mee. Postbestellers en medewerkers van distributiecentra en zogenoemde pakketpunten krijgen de pakketten in handen, zonder dat zij de explosieve inhoud kennen. Als zo’n pakket ontploft, zijn de gevolgen niet te overzien’, zegt Ad Nieuwdorp, landelijk vuurwerkexpert bij de politie. Ook de onbeveiligde opslag van het vuurwerk door de kopers, veelal in woningen, is levensgevaarlijk. Voor zowel henzelf als hun gezinsleden en omwonenden.
Onderschept
Om de stroom vuurwerk naar ons land in te dammen, richten politie en OM zich de laatste jaren steeds meer op mensen die via internet vuurwerk bestellen. “We doen dat samen met de Inspectie Leefomgeving en Transport van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en met PostNL en andere postbedrijven”, vertelt officier van justitie Karin Broere. Vanuit de politie speelt onder meer het Post Interventie Team van de Landelijke Eenheid een belangrijke rol.
‘De afgelopen jaren heeft onze aanpak geleid tot een toename van het aantal in beslag genomen postpakketten. Vorig jaar brachten we meer dan 1500 kopers in beeld. Het bestelde vuurwerk is bij hen in beslag genomen óf onderschept voor het hen kon bereiken.’ Tegen veel van die kopers is al proces-verbaal opgemaakt.
De aanpak van politie, OM en ILT leverde ook inzicht op in de distributielijnen en exacte herkomst van het vuurwerk. De betrokken partijen besloten daarop het probleem bij de bron aan te pakken. Zij zochten via Europol en Eurojust contact met de Poolse politie en OM met het verzoek een onderzoek in te stellen naar de webshops die verantwoordelijk zijn voor de grootste toestroom van illegaal vuurwerk naar ons land.
Naar aanleiding van dit verzoek namen de Poolse autoriteiten het voortouw tot een groot internationaal onderzoek, waarbij ook Nederland, Duitsland en Frankrijk betrokken waren. De afgelopen weken vonden in deze landen meerdere acties plaats. In Polen werden ruim 57 mensen aangehouden op verdenking van onder meer illegale handel in vuurwerk, witwassen en belastingfraude. Er werden meer dan 100 woningen doorzocht en de politie nam zo’n 80.000 kilo vuurwerk in beslag.
De webshops, waaronder de bekende Bombashop en UltrasShop, zijn offline gehaald. In Nederland, Frankrijk en Polen zijn de servers van de betreffende webshops in beslag genomen.
Kopers
De acties in Nederland en Duitsland richtten zich onder meer op de kopers van het vuurwerk. In Duitsland zijn in totaal zo’n vijftig woningen doorzocht. In Nederland heeft de politie zicht gekregen op ruim 2.000 adressen, waar de afgelopen maanden vuurwerk is besteld. De afgelopen weken zijn al veel van deze adressen bezocht en zijn enkele duizenden kilo’s illegaal vuurwerk in beslag genomen.
‘Kopers die nog niet zijn bezocht, kunnen binnenkort politie aan de deur verwachten,” vertelt Broere. “Ook als zij het vuurwerk niet meer in hun bezit hebben, wordt tegen hen proces-verbaal opgemaakt. De politie beschikt over voldoende informatie om aan te tonen dat de bewuste personen vuurwerk hebben besteld, zoals overboekingen naar de bankrekeningen van de webshops.’
Aanpak
Vuurwerkexpert Nieuwdorp van de politie verwacht dat met het offline halen van de webshops zo’n tachtig procent van de toestroom van illegaal vuurwerk per postpakket naar ons land is gestopt. ‘Eventuele nieuwe webshops en hun klanten kunnen rekenen op een vergelijkbare aanpak.’
Oorworm
Naast het grote internationale vuurwerkonderzoek worden handel en bezit van illegaal vuurwerk ook op andere manieren aangepakt. Zo is ook het internetvuurwerkteam Oorworm dit jaar weer actief. Het team houdt zich vooral bezig met het verstoren van illegale vuurwerkhandel via sociale media, zoals Instagram. In samenwerking met politiemensen uit de eenheid Oost-Nederland en de Hogeschool Windesheim liet team Oorworm dit jaar al 1700 accounts offline halen, omdat er vuurwerk werd aangeboden.
Ook ontvangen zo’n 3.000 mensen een waarschuwingsbrief, omdat zij vorig jaar zijn betrapt met (illegaal) vuurwerk. Met de brief wil de politie voorkomen dat zij dit jaar opnieuw de fout ingaan.
Ten slotte heeft team Oorworm een beroep gedaan op de maatschappelijke verantwoordelijkheid van financiële dienstverleners in de strijd tegen de handel in illegaal vuurwerk. Het primaire doel is het frustreren van betalingen aan vuurwerkwebshops. Het is aan het eigen oordeel en de mogelijkheden van de financiële dienstverleners welke maatregelen zij tegen de betrokken webshops en hun klanten nemen.
